Şizoid şəxsiyyət pozuntusu : Şəxsiyyət pozuntularının nadir növlərindən biridir. Şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan insanlar sosial əlaqələrdən həzz ala bilməmək, emosional soyuqluq, məhdud emosional ifadələr və  sosial izolyasiya  kimi simptomlar göstərirlər . Bu insanlar tez-tez emosional yaxınlıq və sosial qarşılıqlı əlaqə ilə bağlı problemlər yaşayırlar. Şizoid şəxsiyyət pozuntusu bir psixoloq və ya psixiatr tərəfindən qiymətləndirildikdən sonra psixoterapiya, koqnitiv-davranışçı terapiya, dərmanlar və ya bunların kombinasiyası ilə müalicə edilə bilər.

   Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun səbəbləri nələrdir?
 -Genetik faktor
 -Ətraf mühit faktorları: Uşaqlıqda yaşanan emosional laqeydlik, sui-istifadə, həddindən artıq qoruyucu və ya soyuq ailə mühiti kimi amillər emosional ifadələrin sıxışdırılmasına və sosial təcrid meyllərinin inkişafına səbəb ola bilər.
 -Sosial ünsiyyətin olmaması: Şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan insanlar tez-tez sosial qarşılıqlı əlaqədən qaçırlar. Uşaqlıq dövründə məhdud sosial əlaqələr və ya qeyri-sosial valideynlər şizoid şəxsiyyət xüsusiyyətlərinin inkişafına kömək edə bilər.
 -Şəxsi xüsusiyyətlər: Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun ortaya çıxmasında insanın təbii olaraq içə dönük olması, sosial əlaqələrdən uzaq durmağı üstün tutması və duyğularını ifadə etməkdə çətinlik çəkməsi və ya bu şəkildə yaşamağı seçməsi kimi şəxsiyyət xüsusiyyətləri təsirli ola bilər.

   Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun əlamətləri hansılardır?
Şizoid şəxsiyyət pozuntusu ən çox erkən yetkinlik dövründə və bəzən uşaqlıqda baş verən bir vəziyyətdir. Bu vəziyyətdə olan insanlar məktəbdə, işdə və sosial həyatın digər sahələrində çətinliklərlə üzləşə bilərlər. Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun bəzi əlamətləri aşağıdakılardır:
-Tək qalmağa və öz fəaliyyətlərini tək görməyə üstünlük verirlər.
-İnsanlarla, o cümlədən ailə üzvləri ilə yaxın münasibətdən xoşlanmır və bundan çəkinirlər.
-Ailələrinə aid olmadıqlarını düşünə bilərlər.
-Duyğularını ifadə etməkdə və vəziyyətə reaksiya verməkdə çətinlik çəkirlər.
-Onlar başqaları tərəfindən soyuq, reaksiyasız və emosional olaraq təsvir edilir.
-Yumordan uzaq bir quruluşa sahibdirlər.
-Motivasiya və məqsəd qoymada zəif görünürlər.
-Başqalarının tənqid və təriflərinə reaksiya vermirlər.
-Tək işə və ya fəaliyyətə üstünlük verirlər.
-İntensiv xəyallar və fantaziyalar dünyasında yaşayırlar.
-Ətrafındakı insanlardan tərif alsa belə, laqeyd davranır.
-Cinsi əlaqə üçün istək hiss etmirlər.
 Eyni zamanda, şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan bir çox insan evlənmək istəmir və ya böyüklər kimi valideynləri ilə yaşamağa davam edə bilər. İnkişaf prosesindən asılı olsa da, şizoid şəxsiyyət pozuntusu diaqnozu adətən yetkinlik dövründə qoyulur.Kişilərdə qadınlara nisbətən daha yüksəkdir. 

    Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun fəsadları hansılardır?
Bu tip şəxsiyyət pozuntu olan insanlarda ümumi fəsadlara sosial qarşılıqlı əlaqədə çətinlik və sosial münasibətlərdə məhdudiyyətlər daxildir. Bu, dostluq, emosional və ailə münasibətlərində problemlər yarada bilər. Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun digər fəsadlarından bəziləri bunlardır:
 -Böyük depressiya
 -Anksiyete 
 -Əhval pozuntuları
 -Şizotipal şəxsiyyət pozuntusu və ya şizofreniya
 -Digər şəxsiyyət pozuntuları

    Şizoid şəxsiyyət pozuntusu və şizofreniya arasındakı fərq nədir ?
  Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun şizofreniya oxşar sözü ilə qarışdırıldığı hallar ola bilər. Bununla belə, ikisi bir-birindən fərqlidir. Şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan şəxslərin həyatı rəvan irəliləyir, onlar cəmiyyətdən daha çox təcrid olunur və ünsiyyətdən yayınma davranışları nümayiş etdirirlər. Ancaq şizofreniyada fərdlər nəyin real, nəyin qeyri-real olduğunu ayırd edə bilmirlər. Şizoid pozuntusu insanların bu problemə görə özlərini başqa insanlardan və cəmiyyətdən təcrid etməsidir. Onlar qəsdən yaxın münasibətdən qaçırlar. Amma bundan başqa onların həyatlarını davam etdirməkdə heç bir problemi yoxdur. Xəyal qurmağı xoşlayırlar, amma aldanacaq dərəcədə deyil. Onlar reallıqla təmasda olurlar.Şizofreniyada insanın reallığı qavraması ilə bağlı problem ön plana çıxır. Nəyin gerçək, nəyin yuxu olduğunu ayırd edə bilmirlər. Xüsusilə sosial mediadan qaçınmaq lazım deyil. Bu iki xəstəliyin bir-birinə qarışmasının əsas səbəbi adlarındakı oxşarlıqdır.

   Şizoid şəxsiyyət pozuntusu ilə sosial fobiya arasındakı fərq nədir?
 Sosial fobiya, narahatlıq səbəbiylə insanlarla ünsiyyət qura bilməmə və utancaqlıq olaraq təyin edilə bilər. Sosial fobiyası olan bir insan əslində emosional olaraq insanlara ehtiyacı olduğunu bilir və sosiallaşmaq istəyir. Amma narahatçılıqları və təşvişləri səbəbindən istəsə belə addım atmaqda çətinlik çəkə bilər. Şizoid şəxsiyyətdə insan öz istəyi ilə bu cür davranır. Təbii ki, onu buna məcbur edən şəxsiyyət pozuntusudur. Başqa insanlarla ünsiyyətə ehtiyacı olduğunu dərindən bilsə də, bunun üçün addım atmaq istəmir.

   Şizoid və şizotipal şəxsiyyət pozuntusu arasındakı fərq nədir?
 Şizoid və şizotipal şəxsiyyət pozuntusu bəzən bir-biri ilə qarışdırıla bilər. Şizotipal və şizoid şəxsiyyət strukturları arasındakı fərqləri aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar:
✓Şizotipal insanlar təcrübələrinə fərqli mənalar qoya bilər. Gündəlik həyatda çox adi bir hadisəni proqnozlaşdırdıqlarını və ya kiminsə ağlını oxuyaraq nə olacağını öyrəndiklərini iddia edə bilərlər. Şizoid pozuntusu olan insanlar adətən arxa planda qalır, çox danışmır və diqqəti cəlb etmir. Bu baxımdan, iki şəxsiyyət pozuntusu bir-birindən tamamilə fərqlidir.
✓Şizoid insanlar olduqca utancaqdırlar. Görünür, onların sosial həyatı yoxdur. İnsanlarla ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkirlər və introversiya yaşayırlar.
   

    Şizoid şəxsiyyət pozuntusu necə müalicə olunur?
 Şizoid şəxsiyyət pozuntusu olan insanlar, ümumiyyətlə, vəziyyətlərindən narahat olmurlar və müalicə almağa meylli deyillər. Müalicə çox vaxt yaxın ailə üzvlərinin xahişi ilə başlayır. Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun müalicəsi uzunmüddətli bir proses tələb edə bilər və fərdin özünə uyğun müalicə planı yaradılmalıdır. Şizoid şəxsiyyət pozuntusunun müalicəsində istifadə olunan bəzi yanaşmalar aşağıdakılardır:
-Fərdi psixoterapiya 
-Qrup terapiyası 
-Dərman