Ailə psixoterapiyası
Ailədə və ailə münasibətlərinin optimallaşdırmasında ailənin köməyi ilə pasiyentin müalicəsinə yönəlmiş psixoterapevtik konsultasiyaların və metodların kompleksidir.
Mükəmməliyyətçilik (Perfeksionizm) - insanın hər işdə yüksək standartlara nail olmaq istəyi və qüsursuzluğu hədəfləmə meylidir. Bu keyfiyyət bəzən uğurlara nail olmaqda kömək etsə də, çox vaxt stress, narahatlıq və məyusluqla nəticələnə bilər. Mükəmməliyyətçilik müxtəlif sahələrdə – təhsil, iş, şəxsi həyat və hətta sosial münasibətlərdə özünü göstərə bilər.
Mükəmməliyyətçiliyin xüsusiyyətləri :
1. Yüksək standartlar: Mükəmməliyyətçi insanlar həddindən artıq yüksək standartlar qoyur və onlara çatmaq üçün özlərini təzyiq altında hiss edirlər.
2. Tənqidə həssaslıq: Onlar özlərini və başqalarını çox ciddi şəkildə tənqid edirlər. Ən kiçik səhvlər belə onlar üçün qəbulolunmazdır.
3. Uğursuzluq qorxusu: Səhv etmək və ya başqalarının gözləntilərini doğrulda bilməmək qorxusu ilə motivasiya olurlar.
4. Gecikdirmə: Çox vaxt işin mükəmməl olmasını təmin etmək üçün onu başlamaqdan və ya tamamlamaqdan çəkinirlər.
Perfektsionist kimdir?
Perfektsionizm sözü latınca “perfectio” – ideal, mükəmməllik sözündən götürülmüşdür. Bu, əldə edilə bilən və edilməli olan müəyyən bir idealın olduğuna dair dərin bir inamdır. Perfeksionist bir işi mükəmməl görməyə, münasibətləri mükəmməl qurmağa çalışır, özü də ideal olmağa çalışır. Ona elə gəlir ki, o zaman nəhayət xoşbəxt olacaq. Bu inam çox vaxt insanın böyüdüyü mühitə görə inkişaf edir. Buna mədəni inanclar, ətraf mühit və xüsusən də ailə təsir edir. Əgər ailədə kamilliyə can atmaq adətdirsə, yüksək tələblər qoyurlar, uşağa yalnız nailiyyətlərinə görə qiymət verirlər və ya “bunu necə edəcəyini bilmirsənsə, sınama” kimi sözlər deyirlər. “Birtəhər bunu etməkdənsə, heç bir şey etməmək daha yaxşıdır”, o bunu xatırlayır və bunu norma hesab edir. Yetkinlik dövründə də bu normaya əməl etməyə davam edir və daim mövcud olmayan ideala can atır. Amma elə olur ki, insan sadəcə olaraq tənqidə həssasdır və ya uğursuzluqdan qorxur. Bunlar yaşamaq çətin olan xoşagəlməz duyğulardır, ona görə də onlarla qarşılaşmamaq üçün hər şeyi mükəmməl etməyə çalışır. Nəticədə bəzi mükəmməllikçilər hər şeyi idarə etmək istəyini, səhvlərdən və nailiyyətlərdən qorxmağı inkişaf etdirirlər - uğur həmişə kiçik olduqda və həzz gətirmir.
Digərləri isə əksinə, nəticənin kifayət qədər yaxşı olmadığını düşünərək işə başlaya bilmir, öz qabiliyyətlərinə şübhə edir və ya başladıqları işi başa çatdıra bilmirlər.
Mükəmməliyyətçiliyin növləri
1. Adaptiv mükəmməliyyətçilik: Bu müsbət tərəfə yönəlmişdir və insana hədəflərinə nail olmaqda kömək edir. Belə insanlar realistik hədəflər qoyur və özlərini inkişaf etdirməyə çalışırlar.
2. Maladaptiv mükəmməliyyətçilik: Bu, mənfi təsir göstərir və insanda narahatlıq, özünütənqid və özünə inamsızlıq yaradır.
Pedantriya mükəmməlliyin təzahürlərindən biridir. Tipik olaraq, mükəmməllikçi nəticəyə diqqət yetirir, pedant isə prosesə diqqət yetirir. Perfeksionist ideala çata biləcəyinə əmindir və buna can atır, lakin məqsədə çatmağın onun üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Pedant, hərəkətlərinin nəticəsinin ideal və ya olmaması faktını qəbul etməyə hazırdır, əsas odur ki, bu ideala gedən yol düzgündür.
Fərqə baxmayaraq, pedantriya da bir növ mükəmməlliyə nail olmaq istəyinə və səhv qorxusuna əsaslanır.
Mükəmməliyyətçiliyin müsbət və mənfi təsirləri :
Müsbət təsirləri:
-Yüksək məhsuldarlıq və diqqət.
- İşə ciddi yanaşma və məsuliyyət.
- Nailiyyət əldə etmə ehtimalının artması.
Mənfi təsirləri:
- Stress və tükənmişlik sindromu.
- Özünəinamın azalması və narahatlıq.
- Sosial münasibətlərdə problemlər.
- İşlərin vaxtında tamamlanmaması.
Mükəmməliyyətçiliklə necə mübarizə aparmaq olar?
1. Realistik hədəflər qoyun: Yüksək, lakin əlçatan məqsədlər seçin.
2. Səhvləri qəbul edin: Səhvləri öyrənmək üçün bir fürsət kimi görün.
3. Prosesə fokuslanın: Sadəcə nəticəyə deyil, iş prosesindən zövq almağa çalışın.
4. Özünüzə qarşı mərhəmətli olun: Özünüzü tənqid etmək əvəzinə dəstəkləyin.
5. Stress idarəsi: Meditasiya, idman və ya hobbilərlə məşğul olmaq stressi azalda bilər.
6. Dəstək axtarın: Peşəkar yardım və ya dostlarla söhbət etmək faydalı ola bilər.
Ailədə və ailə münasibətlərinin optimallaşdırmasında ailənin köməyi ilə pasiyentin müalicəsinə yönəlmiş psixoterapevtik konsultasiyaların və metodların kompleksidir.
Art-terapiya və ya təsviri sənət terapiyası musiqi, rəsm, hərəkət-rəqs, ədəbiyyat kimi sənət növləriylə həyata keçirilən terapiya növüdür.
Müxtəlif həyat vəziyyətləri, personajlar, əşyalar və heyvanlar olan şəkillərdir
Psixologiyanın çoxsaylı sahələrindən biri olub ən çox öyrənilən ixtisas sahəsidir. Psixologiyanın bu qolu, prenatal dövürdən yetkinlik yaşına qədər olan müddətdə zehnin inkişafı və davranışları öyrənir.
Düşüncələri, inancları və davranışları bir-birinə bağlamağa yönəlmiş psixoloji müalicə formasıdır.
Direktor
Uşaq ve yeniyetmələr üzrə psixoloq
Ailə danışmanı
Uşaq və yeniyetmələr üzrə psixoloq