Ailə psixoterapiyası
Ailədə və ailə münasibətlərinin optimallaşdırmasında ailənin köməyi ilə pasiyentin müalicəsinə yönəlmiş psixoterapevtik konsultasiyaların və metodların kompleksidir.
Mobbinq bir işçinin digər işçilər və ya işəgötürən tərəfindən sistematik psixoloji təzyiqidir. Bu tip təzyiq iş yerində tez-tez baş verdiyi üçün buna iş yerində mobbinq də deyilir. Mobbinq adətən iş yerindəki güc balanssızlığı səbəbindən baş verir, bir nəfər başqalarına üstünlük verməyə və ya pozmağa çalışır. Mobbinq insanın iş yerində hüquqlarının pozulması hesab edilir və işçilərə ciddi psixoloji təsir göstərə bilər. Mobbinqin müxtəlif səbəbləri var. Bunlara iş yerində rəqabət, şəxsi fərqlər, menecerlər arasında fikir ayrılıqları, zəif idarəetmə strategiyaları, ayrı-seçkilik və şəxsi qərəzlər daxildir. Mobbinq işçinin özünə hörmətini, motivasiyasını və məhsuldarlığını azalda bilər. O, həmçinin əməkdaşlıq və komanda işi kimi mühüm iş yeri dinamikalarına mənfi təsir göstərə bilər.
Mobbinqin əlamətləri aşağıdakılardır:
1. Stress və Təşviş: Mobbinq məruz qalan insanlar işdə və ya evə qayıtdıqda daim stres və narahatlıq hiss edə bilərlər.
2. Güvənsizlik: Mobbinq insanın özünə inamını sarsıda bilər. İnsan daim işində uğursuzluq və ya qeyri-adekvatlıqdan narahat ola bilər.
3. Sosial izolyasiya: Təzyiqə məruz qalan insanlar iş yerində və ya digər sosial mühitlərdə özlərini başqalarından təcrid edə bilərlər. Bu təcrid tənhalıq hisslərinə və özünə inamın itməsinə səbəb ola bilər.
4. Fiziki Simptomlar: Təzyiq bir insanın fiziki sağlamlığına da təsir edə bilər. Baş ağrısı, ürəkbulanma, yuxu pozuntusu, yorğunluq və digər somatik simptomlar ümumi simptomlardır.
5. İş performansının azalması: Mobbinq insanın iş performansına mənfi təsir göstərə bilər. Fərd öz işinə diqqət yetirməkdə çətinlik çəkə bilər, səhvlər edə bilər və ya işdə başqaları ilə anlaşmaqda çətinlik çəkə bilər.
Təzyiqin simptomları insandan insana dəyişə bilər və çox vaxt zamanla pisləşir. Buna görə də, mobbinqin əlamətlərini tanımaq və onları düzgün müəyyən etmək təsirə məruz qalanlara kömək etmək üçün çox vacibdir.
Mobbinqin fəsadları nələrdir?
Yuxarıda misal çəkdiyimiz mobbinq vəziyyətləri ilə qarşılaşmaq fiziki zorakılıq olmadıqda belə insana həm fiziki, həm də psixoloji cəhətdən əhəmiyyətli zərər verə bilər.
Mobbinqə görə:
• Özünüzü daim gərgin və narahat hiss edə bilərsiniz. İşlə bağlı stress kimi görünə bilən şeylər zamanla tükənmişlik, depressiya, yuxu problemlərinə səbəb ola bilər.
• Panik atak keçirə bilərsiniz və ya heç gözləmədiyiniz anda qəzəbin nəzarətdən çıxdığının şahidi ola bilərsiniz.
• Diqqət problemləri, bədən ağrıları və baş ağrıları ilə qarşılaşa bilərsiniz.
• Dərinin qaşınması, qabıqlanması, qızartı, səpgi və ekzema kimi dəri xəstəlikləri ilə qarşılaşa bilərsiniz.
• Nəfəs darlığı və ürək döyüntüsü kimi ciddi problemlər yaşaya bilərsiniz.
• Siz titrəmə, tərləmə, əzələ və sümük ağrısı və davamlı yorğunluq kimi fiziki problemlərlə qarşılaşa bilərsiniz.
• Qısa müddətdə çəki dəyişikliyi ilə qarşılaşa bilərsiniz.
• Stress reaksiyası və immunitet sistemini sıxışdıran bütün digər problemlər səbəbindən daha tez-tez xəstələnə və zəif hiss edə bilərsiniz.
Mobbinq nümunələri hansılardır?
Müntəzəm olaraq həyata keçirildikdə mobbinq sayıla bilən davranış nümunələrinə aşağıdakılar daxildir:
• Bir insanın özünü ifadə etməsinə mane olmaq, kiminsə sözünü kəsmək
• Tənqid etmək, ucadan qışqırmaq, təhqir etmək
• Daim tənqid etmək və xoşagəlməz eyhamlar etmək
• Məhəl qoymamaq, şirkət fəaliyyətlərindən uzaq durmağa çalışmaq
• Bir şəxs haqqında yalan şayiələr yaymaq
• Şəxsin keyfiyyətlərinə uyğun olmayan tapşırıqların verilməsi (çox sərt itələmək və ya çox sadə tapşırıqlar vermək)
• Fiziki zorakılıq və ya təcavüzlə hədələmək
• Daim çalışdığı vəzifəni və komandanı dəyişir
• Onları təcrid olunmuş hiss edəcək şəkildə komandadan və iş mühitindən uzaq tutmağa çalışmaq
• Mobbinq əlamətlərinə əlillik və ya problem, fiziki və ya şəxsiyyət xüsusiyyətləri, ailə və ya yaxınlarınızla lağ etmək daxildir.
Mobbinqə məruz qalan insanlar nə etməlidir?
Psixoloji rifah anlayışında deyildiyi kimi, fərdlər öz qabiliyyətlərindən xəbərdar olmalıdırlar.
• Öz qabiliyyətlərinə uyğun töhfə vermək,
• İşdən kənarda güclü sosial həyata və kifayət qədər sosial dəstəyə sahib olmaq,
• Dərin və doyurucu əlaqələr qurmaq,
• Özünü mənalı bir həyata inandırmaq,
• İşdən kənarda zövq aldığı və vaxtın izini itirməyə kömək edən fəaliyyətlərə sahib olmaq, mobbinqin öhdəsindən gəlməyə kömək edəcək.
Ailədə və ailə münasibətlərinin optimallaşdırmasında ailənin köməyi ilə pasiyentin müalicəsinə yönəlmiş psixoterapevtik konsultasiyaların və metodların kompleksidir.
Art-terapiya və ya təsviri sənət terapiyası musiqi, rəsm, hərəkət-rəqs, ədəbiyyat kimi sənət növləriylə həyata keçirilən terapiya növüdür.
Müxtəlif həyat vəziyyətləri, personajlar, əşyalar və heyvanlar olan şəkillərdir
Psixologiyanın çoxsaylı sahələrindən biri olub ən çox öyrənilən ixtisas sahəsidir. Psixologiyanın bu qolu, prenatal dövürdən yetkinlik yaşına qədər olan müddətdə zehnin inkişafı və davranışları öyrənir.
Düşüncələri, inancları və davranışları bir-birinə bağlamağa yönəlmiş psixoloji müalicə formasıdır.
Direktor
Uşaq ve yeniyetmələr üzrə psixoloq