Kolit xəstəliyi - yoğun bağırsağın iltihabi və xroniki xəstəlikdir. Bu zaman bağırsaqda çoxsaylı yaralar əmələ gəlir, bağırsağın selikli qişası zədələnir, şişkinləşir, damar şəbəkəsi pozulur, nəticədə hətta qansızmalar yarana bilir. Yaralı kolit xəstəliyi hər yaşda rast gəlinməsinə baxmayaraq, sıxlıqla 16-40 yaş arasında görülür. Xəstəliyin yaranma səbəbi dəqiq bilinmir. Güman olunur ki irsi amil, immunitetin pozulması (bədəndə gedən autoimmun reaksiyalar), bəzi zərərli qidalar, bakteriya və viruslar xəstəliyin yaranmasında mühüm rol oynayır.

   Ülseratif kolitin inkişafına təsir edən psixoloji səbəblər:
✓ Həddindən artıq narahatlıq. Emosiyalar hətta kiçik bir stimula cavab olaraq yaranır. Fərd gələcək, sevdikləri üçün narahat olur, hələ baş verməmiş vəziyyətlərdən narahatdır.
✓Nəzarət. Həyatınızı və yaxın ətrafınızı idarə etmək istəyi lazımsız stressə səbəb olur. İstirahət edə bilməmək psixikanı daimi hazırlıq vəziyyətində saxlayır. Fərd bəzən şüursuz olaraq həyatında hər şeyi idarə etməli olduğuna inanır.
✓ Çətin təcrübələr, psixoloji travma. Gec-tez hər bir insan çətin həyat vəziyyətləri ilə qarşılaşmalı olur: boşanma, iş itkisi, sevilən birinin ölümü, fiziki xəsarət, xəstəlik. Narahatlıq gözdən qaçmır. Bəzi travmatik vəziyyətlər ömür boyu bizimlə qalır, "psixikaya toxunur", stimullara reaksiyaları dəyişir.
✓ Emosional qeyri-sabitlik. İnsan sözün əsl mənasında hər şeyə şiddətlə reaksiya verir. Ən kiçik stimul emosional reaksiya doğurur. Əhval tez-tez, tez-tez birdən, heç bir aydın səbəb olmadan dəyişir. Emosional cəhətdən qeyri-sabit insanlarla ünsiyyət qurmaq çətindir, çünki reaksiyanın necə olacağını heç vaxt bilmirsiniz.
✓ Münaqişə. Müasir cəmiyyətdə münaqişələrdən qaçmaq demək olar ki, mümkün deyil. Lakin elə şəxsiyyətlər var ki, başqalarından daha çox münaqişə edir. Qalmaqallar onların həyatlarının ayrılmaz hissəsidir və reaksiyalarını idarə etmək onlar üçün çətindir.
✓ Boşluq hissi. Sanki nəsə çatışmır. Deyəsən, yaxınlıqda insanlar, sevdikləri var, işləyirlər, amma mənəvi aləmdə dolğunluq yoxdur.
✓ Seçim etməkdə çətinlik. Özünə şübhə və daimi şübhələrlə əlaqələndirilir. Bu, şəxsiyyət xüsusiyyəti, tərbiyənin nəticəsi və ya psixi travma ola bilər. Bu amil həm də artan narahatlıqla əlaqələndirilir: nəyisə səhv etsəm və nəyisə başqa cür etməli olduğum halda səhv etsəm nə olacaq.
✓ Ağrılı, həll olunmamış problem. "Necə davam etməli?" “Mən bu qədər yaxşıyam?”, “Mən düzgün hərəkət edirəm?”, “Başqaları mənim hərəkətlərimə necə reaksiya verirlər?" “Bu vəziyyətdə nə edəcəyimi bilmirəm”. Həll olunmamış problemlər sanki sizi içəridən yeyir, dinc yatmağınıza, işləməyinizə, cəmiyyətlə əlaqə saxlamağınıza və ya seçimlər etməyinizə mane olur.
✓ İşdə problemlər. Stress sinir sisteminin balanssızlığına səbəb olan səbəblərdən biridir. Bunlara sevilməyən iş, aşağı maaş, komandadakı münaqişələr daxildir.
✓ Pessimizm. Dünyaya mənfi baxış, aşağı əhval-ruhiyyə, xəstəliyə fiksasiya, fiziki fəaliyyətin azalması. Pessimist ilk növbədə hər şeyi qara işıqda görür. Kiçik şeylər onu xoşbəxt edir. Gələcək qorxulu, təhlükəli, xoşagəlməz görünür. İndiki vəziyyət həyəcan vericidir. Canlı təəssüratlar və sevincli hadisələr ruhda cavab vermir.
✓ Qapalılıq. İnsan ünsiyyətdə çətinlik çəkir. Eyni zamanda o, cəmiyyətdə sərbəst ünsiyyət qura bilməməsindən narahatdır. Sosiallaşmadakı çətinliklər tənhalığa səbəb olur.
Beləliklə, ülseratif kolitli xəstələrdə ən çox ifadə olunan əlamətlər bunlardır: bədbinlik, artan narahatlıq, həddindən artıq nəzarət, emosional labillik, introversiya.