Obsessiv-kompusiv pozuntu (OKB) bir insanın idarə oluna bilməyən və təkrarlanan düşüncələr (obsessiyalar), təkrarlanan davranışlar (kompulsiyalar) və ya hər ikisi ilə məşğul olduğu uzun müddət davam edən bir xəstəlikdir. OKB olan insanlar əhəmiyyətli narahatlıq yarada bilən və ya gündəlik həyata müdaxilə edə biləcək vaxt aparan simptomlara malikdirlər. Bununla belə, insanlara simptomlarını idarə etməyə və həyat keyfiyyətini  yaxşılaşdırmağa kömək etmək üçün müalicə mövcuddur. Gündəlik həyatda hər kəsin bəzi məsələlərlə bağlı narahatlıqları, təşvişləri və vəsvəsələri ola bilər. Bir çox insan bu duyğuların öhdəsindən gələ bilər və onların həyatlarına təsir etməsinə icazə vermədən onları həll edə bilər. Bununla belə, bəzi insanlar reallıq hissini itirmədən doğru olmadığını bildikləri halda obsesif düşüncələrə sahib ola bilərlər. Obsessiv -kompulsiv pozuntu, obsesiv düşüncələr gündəlik həyata və hətta həyati fəaliyyətlərə təsir edəcək səviyyəyə çatdıqda meydana gələn psixi xəstəlikdir. Obsessiv düşüncələr və impulslar mənasını verən obsessiya və təkrarlanan zehni hərəkətlər və davranışlar mənasını verən məcburiyyət bir araya gələrək xəstəliyi yaradır. Son illərdə cəmiyyətdə geniş yayılan obsesiv -kompulsiv pozuntuya hər 100 nəfərdən iki və ya üç nəfərdə rast gəlinir. Ümumiyyətlə yeniyetməlik və 20-30 yaşlarını əhatə edən xəstəlik uşaqlıq da daxil olmaqla hər yaşda müşahidə oluna bilər. Qadınlarda daha çox rast gəlinən obsesiv pozuntu  adətən kişilərdə erkən yaşlarda baş verir.
 OKB olan insanlarda obsessiyalar, kompulsiyalar və ya hər ikisi ola bilər. Obsessiyalar  təkrarlanan fikirlər, çağırışlar və ya zehni görüntülərdir, müdaxilə edən, arzuolunmazdır və insanların çoxunu narahat edir. Ümumi obsessiyalar aşağıdakılar daxildir:

 Obsessiv- kompulsiv pozuntunun (OKP) əlamətləri hansılardır?

    Kompulsiyalar, bir insanın tez-tez bir vəsvəsə cavab olaraq etmək istəyini hiss etdiyi təkrarlanan davranışlardır. Ümumi  kompulsiyalara aşağıdakılar daxildir:

  - Həddindən artıq təmizləmə və ya əl yuma
  - Müəyyən, dəqiq şəkildə əşyaların sifarişi və ya təşkili
  - Qapının bağlı olması və ya sobanın söndürülməsi kimi şeyləri təkrar-təkrar yoxlamaq
  - Kompulsiv hesablama
   - Səssizcə dua etmək və ya sözləri təkrarlamaq
  - Təkrarlanan düşüncələrin heç də hamısı vəsvəsə deyil, bütün rituallar və vərdişlər məcburiyyət deyil. Bununla belə, OKB olan insanlar ümumiyyətlə:

  Həddən artıq olduğunu bilsələr belə, obsessiyalar və ya məcburiyyətlərini idarə edə bilmirlər.
Gündə 1 saatdan çox vaxtını onların obsessiyalar və ya kompulsiyalarına sərf edirlər.
 

  Obsessiyanın ən çox görülən əlamətləri :
- Həddindən artıq şübhə və daimi etibar ehtiyacı
- Simmetriya, nizam və mükəmməllik üçün sürücü
- Günahkar düşünməkdən qorxma
- Sosial cəhətdən qəbuledilməz davranışlar etmək və ya utanmaq qorxusu
- Səhv etməkdən qorxma
- Başqalarını incitməkdən qorxma
- Çirk və ya mikrob ilə çirklənmə qorxusu

  Obsessiv- kompulsiv pozuntunn (OKP) səbəbləri hansılardır?
Obsessiv- kompulsiv pozuntunn səbəbi tam olaraq bilinməsə də, xəstəliyin inkişafında bioloji və ətraf mühit faktorlarının mühüm rol oynadığı düşünülür.
Ətraf mühit amilləri: Bir insanın sosial və ailə mühitində yaşadığı stress xəstəliyin inkişafına təkan verə bilər. Şəxsin xəstəliyi yüngül simptomlarla irəlilədiyi halda, bəzi ətraf mühit faktorları xəstəliyin əlamətlərini artıra bilər. İnsanın həyatında köklü dəyişikliklərə səbəb olan cinsi qısnama, evlilik, köçmək, uşaq sahibi olmaq kimi faktorlar obsessiv-kompulsiv səbəblər arasında sayıla bilər. Bunlara əlavə olaraq xəstəlik, sevilən bir insanı itirmə, məktəb və ya iş həyatındakı problemlər, insanlarla münasibətlərdə yaşanan travmalar və narahatlıqlar da xəstəliyi tətikləyən əhəmiyyətli səbəblərdir.
Bioloji faktorlar: Mürəkkəb bir quruluşa malik olan beynin normal funksiyalarını davam etdirməsi üçün neyron adlanan sinir hüceyrələrinə ehtiyacı var. Neyrotransmitterlər neyronların elektrik siqnalları vasitəsilə bir-biri ilə əlaqə saxlamasına və bir-biri ilə məlumat mübadiləsinə imkan verən kimyəvi maddələrdir. Bu ötürücülər arasında olan serotonin səviyyəsinin azalması obsessiv-kompulsiv pozuntunun inkişafına səbəb ola bilər. Serotonin miqdarındakı dəyişikliyin valideynlərdən uşağa keçməsi də obsessiv-kompulsiv pozğunluğun genetik ola biləcəyini göstərir. Beyindəki serotonin balanssızlığı beynin planlaşdırma və sağlam düşüncə ilə əlaqəli sahələrinə mənfi təsir göstərir. Streptokok bakteriyalarının səbəb olduğu infeksiyanın da obsessiv kompulsiyaların inkişafına səbəb olduğunu göstərən araşdırmalar da var.