Fəaliyyət təşvişi – insanın başqalarının qarşısında hər hansı bir işi yerinə yetirərkən (çıxış etmək, imtahan yazmaq, idman yarışına qatılmaq və s.) güclü gərginlik, həyəcan və narahatlıq hiss etməsidir. Bu vəziyyət bəzi hallarda adi həyəcan səviyyəsində qala bilər, lakin ağır hallarda insanın performansını ciddi şəkildə aşağı sala bilər.
  Fəaliyyət Təşvişinin Səbəbləri
 Fəaliyyət təşvişi  müxtəlif psixoloji və fizioloji səbəblərə bağlı ola bilər:
1. Özünü qiymətləndirmə problemi – İnsan öz bacarıqlarına şübhə edir və uğursuz olacağından qorxur.
2. Tənqid olunmaq qorxusu – Başqalarının düşüncələri və mümkün tənqidlər insanı narahat edir.
3. Keçmiş uğursuz təcrübələr – Daha əvvəl oxşar situasiyada uğursuzluq yaşayan insanlar növbəti dəfə daha çox həyəcanlana bilərlər.
4. Perfeksionizm – Hər şeyi mükəmməl etməyə çalışmaq və kiçik səhvlərin belə qəbuledilməz olduğunu düşünmək gərginliyi artırır.
5. Beyindəki kimyəvi balanssızlıq – Bəzi insanlarda beyindəki serotonin və dopamin kimi neyrotransmitterlərin balanssızlığı təşviş səviyyəsini yüksəldə bilər.
 Fəaliyyət Təşvişinin Simptomları
Fəaliyyət təşvişi həm fiziki, həm də psixoloji simptomlarla özünü göstərə bilər:
Fiziki simptomlar:
* Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi
* Tərləmə
* Əllərin titrəməsi
* Mədə narahatlığı və ya ürəkbulanma
* Nəfəs darlığı
Psixoloji simptomlar:
* Güclü qorxu və narahatlıq
* Özünə inamsızlıq
* Konsentrasiya çətinliyi
* "Boşluq hissi" (beynin bloklanması)
* Qaçmaq və ya imtina etmək istəyi
Öhdəsindən Gəlmək Üsulları
Fəaliyyət təşvişi ilə mübarizə aparmaq mümkündür. Bunun üçün aşağıdakı üsullardan istifadə edilə bilər:
1. Hazırlıqlı olmaq
Özünüzü nə qədər yaxşı hazırlasanız, narahatlıq səviyyəniz bir o qədər azalacaq. Məsələn, çıxış edəcəksinizsə, məzmunu dəfələrlə məşq edin.
2. Dərin nəfəs alma texnikalarından istifadə etmək
Dərin və yavaş nəfəs almaq sinir sistemini sakitləşdirir və həyəcanı azaldır.
3. Müsbət düşüncələrə fokuslanmaq
Özünüzə "Mən bacaracağam", "Hətta səhv etsəm də, bu dünyanın sonu deyil" kimi motivasiyaedici sözlər demək faydalı ola bilər.
4. Kiçik addımlarla irəliləmək
Əgər çıxış etməkdən qorxursunuzsa, əvvəlcə kiçik qruplar qarşısında danışaraq özünüzü alışdırın. Tədricən daha böyük auditoriyalara keçid edin.
5. Təbii üsullarla stres səviyyəsini azaltmaq
İdman, meditasiya və sağlam qidalanma stresin idarə olunmasına kömək edə bilər.
6. Peşəkar dəstək almaq
Əgər fəaliyyət təşvişi həyat keyfiyyətinizi ciddi şəkildə pozursa, psixoloq və ya terapevtin köməyindən yararlanmaq faydalı ola bilər. Koqnitiv-davranışçı terapiya (KDT) bu problemlə effektiv mübarizə aparmağa kömək edir.
  Fəaliyyət təşvişi geniş yayılmış bir haldır və hər kəs müəyyən dərəcədə bunu yaşaya bilər. Ancaq bu narahatlıq səviyyəsini idarə etmək mümkündür. Düzgün texnikalardan istifadə etməklə və lazım gəldikdə peşəkar kömək almaqla performans qorxusunu azaltmaq və özünə inamı artırmaq olar. Unutmayın, mükəmməllik deyil, irəliləyiş vacibdir!